Vrijdagavond 10 mei 2024, een historische avond op het gebied van noorderlicht. Een intense zonnestorm, geomagnetische storm (1) vond plaats waardoor zeer kleurrijk noorderlicht tot voorbij Madeira te zien was. Ook in Nederland kregen we een geweldig schouwspel te zien met dansende gordijnen tot hoog boven ons hoofd. Een terugblik op deze bijzondere avond en nacht!
Zonnevlekgroep AR3664
Om te begrijpen waarom we zo’n ongekend mooi noorderlicht display hebben kunnen aanschouwen in Nederland moeten we een paar dagen terug in de tijd. Zonnevlek groep AR3664 draaide geleidelijk steeds verder in beeld en groeide in korte tijd uit tot een ‘Carrington klasse’ (2) zonnevlek groep met een ‘beta-gamma-delta’ magnetisch veld. Hoe complexer de samenstelling van een zonnevlekgroep is, hoe zwaarder de mogelijke zonnevlammen. De complexiteit van deze groep betaalde zich uit in 10-tallen M-klasse zonnevlammen en zelfs meerdere X-klasse. Op 8 mei kwamen er bij meerdere uitbarstingen, zogeheten CME’s (3), vrij. Dit zijn wolken met geladen deeltjes die in hoge snelheid de ruimte in worden geblazen. De positie van de zonnevlekgroep was direct aardegericht, waardoor alle deeltjes recht op de aarde werden afgevuurd. Niet 1, niet 2, maar meerder achter elkaar. Door de verschillende snelheden die deze uitbarstingen hadden, konden verschillende CME’s elkaar ‘inhalen’, waardoor er samen één grote CME kon vormen. Deze enorme wolk met geladen deeltjes kwam begin van de avond op 10 mei aan op aarde. De waarden die de satellieten aan ons doorgaven waren onvoorstelbaar. Alle parameters voor een ongelofelijk noorderlichtdisplay stonden op donker groen. Alleen nog even wachten tot het donker zou worden..
Afbeelding 1: Terugblik van op de periode met geomagnetische activiteit 10-13 mei 2024.
Voorbereiding
Even terug naar eerder op de dag, vrijdag 10 mei 2024. Een bijzonder dag, want een goede kennis van mij ging trouwen en ik was daggast, een grote eer! Erg leuk om bij aanwezig te mogen zijn, maar toch spookte de kansen op een intens noorderlicht display later die dag door m’n hoofd. Om de kans niet geheel aan me voorbij te laten gaan, besloot ik m’n camera spullen mee te nemen naar de bruiloft, je weet t nooit natuurlijk! Op de feest locatie scoutte ik al een aantal potentiële stekjes waar ik kon gaan staan mocht het noorderlicht later die avond zichtbaar worden. Ook voor na de bruiloft had ik wat potentiële foto locaties in gedachten en uitgezocht.
De eerste glimp
Mijn uitgangspositie was dus niet ideaal, maar dat nam niet weg dat ik hoopte op de mogelijkheid om een paar noorderlicht platen te schieten. Zoals ik al eerder schreef, kwam de CME begin van de avond aan en waren de waarden die we zagen ongekend. Op ongeveer een maand van de langste dag wordt noorderlicht zien een steeds grotere uitdaging met de steeds kortere nachten. Later op de avond, rond 22:30 uur, nog tijdens de schemering, kwamen de eerste meldingen van noorderlicht. Eerst vanuit locaties in Rusland etc. en later zelfs al vanuit Nederland. Nog in de schemer fotografeerden mensen met hun smartphone een rode gloed vanuit hun dakraam! Ik rende naar buiten en zag het direct: een met het oog vage rode gloed was zichtbaar! Snel pakte ik m’n camera en nam ik positie in op de eerder gescoute locatie. Met de camera werden de rode pilaren in de schemer pas echt goed zichtbaar. Een prachtig sfeervol en uniek tafereel! Het noorderlicht hing al zo hoog dat enkel met een groothoek panorama het display te fotograferen was:
Afbeelding 2: Prachtige rode pilaren! – Canon R5 / RF15-35 f2.8
Wat een show!
Net even na middernacht kregen we een show voorgeschoteld waar je U tegen zegt… terwijl ik naar de auto liep keek ik naar boven en ik wist niet wat ik zag. Enorme langzaam bewegende gordijnen aan de noordelijke hemel tot boven ons hoofd! De kleuren, rood, wit, groen, roze, alles was zichtbaar. Voor een moment waande ik mezelf in Noorwegen! Onmogelijk om rustig te blijven, dus ik pakte de camera en sprintte terug naar de locatie waar ik 1,5 uur eerder ook al stond. Wat ik in de minuten daarna zag was fenomenaal en ongekend.. Een enorm kleurrijk noorderlicht display tot boven m’n hoofd met steeds intensere kleuren. Het noorderlicht display kwam zo hoog dat zelfs met een groothoek panorama geschoten met een 15mm lens het display er amper op paste. Het was minutenlang prijsschieten bij het kleine vennetje!
Afbeelding 3: Intense kleuren, rood, roze, groen, wit en blauw. Alle kleuren waren zichtbaar – Canon R5 / RF15-35 f2.8
Afbeelding 4: Groothoek panorama van het intense noorderlicht display – Canon R5 / RF15-35 f2.8
Streefkerk
Iets na half 1, en een paar ongekende foto’s later, besloot ik te gaan rijden. De rest van de nacht wilde ik op een nog fotogeniekere locatie staan. Met oog op de spaceweather condities moest intens noorderlicht de rest van de nacht ook nog mogelijk zijn. Ik gokte het erop! De locatie die ik in gedachten had was dezelfde als waar ik 5 november 2023 noorderlicht gefotografeerd heb, de molen bij Streefkerk. Met het afnemende display en inkomende bewolking destijds, moest ik nu terug om een beeld te schieten die ik daar sinds 5 november 2023 voor ogen heb. Bij aankomst stonden er slechts 2 auto’s, lekker rustig dus! Ik liep het veld in en met het blote oog was een roze/paarse gloed zichtbaar. Camera installeren en na een tijdje wachten werden de pilaren langzaam steeds feller. Het display kwam weer wat verder opzetten en werd steeds intenser! Een panorama van groothoek platen was wederom noodzakelijk om het hele display beeldvullend te krijgen.
Afbeelding 5: Heldere noorderlicht pilaren boven de molen van Streefkerk – Canon R5 / RF15-35 f2.8
Afbeelding 6: Het complete noorderlicht display boven de molen van Streefkerk – Canon R5 / RF15-35 f2.8
Wat een nacht
Wat ik vooraf onmogelijk heb geacht werd toch werkelijkheid. Tot aan de ochtendschemering noorderlicht fotograferen in eigen land… bizar! Terwijl het in het oosten langzaam al wat lichter begon te worden, werd ondertussen het noorderlicht display in het noordwesten weer wat feller. Voor de zoveelste keer deze avond en nacht waren de noorderlicht pilaren ‘streamers’ goed zichtbaar. Ik besloot na uren fotograferen uiteindelijk toch maar naar huis te gaan. Nooit gedacht dat ik dat ooit zou denken tijdens een noorderlicht display in Nederland, maar na urenlang fotograferen had ik de portfolio platen wel binnen. Wat een onvergetelijke nacht hebben we mogen meemaken. We naderen/zitten in het zonnemaximum van zonnecyclus 25, wat betekent dat we ook het komende winterhalfjaar de nodige noorderlicht kansen mogen verwachten!
Volg mij op X of Instagram voor updates omtrent noorderlichtkansen!
_______________
1, Een geomagnetische storm is een tijdelijke verstoring van de magnetosfeer van de Aarde
2, Zonnevlek groep AR3664 was vergelijkbaar qua grootte als die van het Carrington Event. Dit was de meest intense geomagnetische storm ooit geregistreerd, 1-2 september 1859 tijdens zonnecyclus 10.
3. ‘Coronal Mass Ejection’ (CME) is een plasmawolk met magnetische veldlijnen die door de zon wordt weggeblazen bij langdurige zonnevlammen of filament uitbarstingen.
You might also like
