Een fotogenieke supercell gevolgd door een dreigende arcus die meerdere keren onderschept kan worden? Iets dat je hoopt als stormchaser, maar lang niet altijd lukt/kan. Dinsdag 9 juli 2024 werd wel zo’n dag en hoe! Een zeer fotogenieke klassieke supercell trok over Nederland gevolgd door een squalline. Een verslag van deze succesvolle chase!
Potentieel zwaar onweer
De potentie dinsdag 9 juli 2024 op goed georganiseerd onweer was groot. Een goede overlap tussen een degelijke hoeveelheid Convective Available Potential Energy ’’CAPE’’ (1000-2000J/kg) en windschering (zo’n 40-45 knopen) is nodig, was genoeg om dynamisch onweer te krijgen. De situatie en windprofiel van de atmosfeer leende zich er tevens voor dat er mogelijk enkele discrete (vrijstaande) supercellen voor de convergentiezone (zone waarbij luchtstromen samenkomen) uit konden ontstaan. Verschillende fijnmazige modelberekeningen, zowel Harmonie43, Harmonie40, ID2 en Arome kwamen run na run met een forse buienlijn, een zogeheten squalline, vanuit het zuidwesten eind van de middag. Een enkele uitvoer kwam met een prefrontale (voor het front uit) supercell, maar lang niet consistent genoeg om er vanuit te gaan dat dit daadwerkelijk ging gebeuren, maar tot de mogelijkheden behoorde het wel. Al met al een erg interessante situatie. Zou het dan eindelijk een keer lukken binnen de landsgrenzen?
Eerste afbeelding: Verticale opbouw van de atmosfeer met daarin een mooi gekromd windprofiel (draaiing in de wind naarmate je hoger komt in de atmosfeer. Er staat een zwakke oosten grondwind die draait naar een stevige zuidwestenwind op enige hoogte, ideaal voor supercellen en lijnvormige complexen. Ook is een mooie hoeveelheid cape beschikbaar, deze overlap heeft potentie tot het vormen van zware onweersbuien. Bron: Pivotalweather.com
Tweede afbeelding: Eén van de vele modeluitvoeren, deze uitvoer gaf indicatie voor een prefrontale supercell over de oostelijke regio eind middag/begin avond. Bron: Wilfred Janssen
Voor meer achtergrond informatie (dynamisch) onweer en bijbehorende meteorologie zie de website van Wouter van Bernebeek.
Chase is on!
In de warme lucht waren in het westen van Frankrijk eerder op de dag al een aantal buien ontstaan. Nog niet erg sterk maar het borrelde wel al wat. Rond 14 uur naderde een voorste cell de Belgische grens en begon langzaam aan intensiteit te winnen en duidelijk supercelulair gedrag te vertonen. Met eerdere modeluitvoeren in gedachten kon deze supercell het nog wel eens een tijdje uithouden en we besloten dan ook dat dit ons eerste target zou worden. Ongeveer 16:45 uur vertrokken Hanna Verboom en ik richting het oosten. Gezien de trekrichting van de supercell zou deze tussen Tiel en Nijmegen trekken, dus op tijd oostelijk vertrekken kan geen kwaad. De supercell trok inmiddels bijna de Nederlandse grens over en begon een beetje te ‘rightmoven’. We besloten door te rijden richting de A73 onder Nijmegen om te kunnen anticiperen op de trekrichting van de cell. Onderweg konden we de supercell al zien en werd de neerslagvrije basis en schuine stijgstroom naarmate we verder oost reden steeds beter zichtbaar.
Eerste afbeelding: Neerslagvrije basis van de supercell in de verte met een schuine stijgstroom en rechts in het aambeeld mammatus.
Tweede afbeelding: De supercell trekt net de grens over ten zuiden van Eindhoven t.o.v. onze positie op weg naar het oosten. Bron: Stormsight/Wilfred Janssen
De supercell begon inmiddels wat minder te richtmoven, dus besloten we net onder Nijmegen van de snelweg af te gaan. Inmiddels reden Kees Verhoek en Ilco Rietveld achter ons aan en besloten te meeten bij een carpoolplaats. Daar heb ik m’n observaties gedeeld en na de situatie goed beoordeeld te hebben besloot ik dat we een stukje westelijker zouden rijden naar Overasselt. Van daaruit konden we mooi oost/west bewegen mocht het nodig zijn, maar ik vermoedde dat we daar perfect zouden staan. We namen onze positie in op een dijk en zagen in de verte langzaam de neerslagvrije basis van de cell naderen. Naarmate hij steeds dichterbij kwam, werd duidelijk wat een fotogenieke bui we voor onze ogen hadden. Een schitterende mesosyclone (roterende stijgstroom) naderde exact onze positie. Drones de lucht in, camera opstellen en schieten maar! Naarmate de ‘vliegende schotel’ dichterbij kwam werd de schitterende textuur steeds beter zichtbaar. Ik besloot m’n drone naar de molen 100 meter achter ons te vliegen voor een eerste panorama, wat een fotogenieke highbased supercell (supercell met hoge basis van zo’n 1500 meter)!
Drone panorama van de highbased classic supercell met wallcloud (verlaging) onder de mesosyclone (schotelvorm) boven de Maasmolen in Nederasselt (F5.0 / 1/240 sec / ISO200)
De mesosyclone is als het ware te herkennen als een vliegende schotel of UFO die langzaam over ons heen trok. Op de radarbeelden zagen we dat we dat de cell inmiddels een haakje, een zogeheten hookecho, begon te laten zien. De neerlag krult dan als het ware om de mesosyclone en wallcloud heen. We stonden dan ook exact op de positie waar normaliter een tornado bij zo’n type onweersbui kan ontstaan. Gezien de condities (te hoge basis) behoorde dit niet tot de mogelijkheden en konden we dan ook blijven staan. De rotatie die zichtbaar was onder de mesocyclone was erg indrukkend en fraai zichtbaar! Ik vloog m’n drone naar het dorpje Nederasslt en maakte een panorama boven de H. Antonius Abt Kerk. Wat een indrukwekkend schouwspel!
Onze positie t.o.v. de supercell. Bron: Stormsight/Wilfred Janssen
Drone panorama van de highbased classic supercell met wallcloud (verlaging) onder de mesosyclone (schotelvorm) boven de H. Antonius Abt Kerk in Nederasselt (F5.0 / 1/240 sec / ISO200)
Close-up van de wallcloud boven de H. Antonius Abt Kerk in Nederasselt (F5.0 / 1/240 sec / ISO200)
Tijd voor ronde 2
De rear flank downdraft (RFD) zagen we inmiddels steeds dichterbij komen, dus we haalden snel de drones binnen, schoten nog een laatste panorama met de camera en gooiden snel alles in de auto. Even dachten we de supercell nog te kunnen inhalen, maar met oog op de squalline die vanuit het zuiden onze kant op kwam, besloten we dit te laten zitten en te focussen op ronde 2. We reden nog een stukje westelijker om voor een actiever deel van de buienlijn te komen, maar deze was inmiddels al snel genaderd waardoor we bij het eerste dorpje dat we tegenkwamen stopte. Weer drones de lucht in voor een mooi uitzicht over het knusse dorpje Balgoij langs de maas! Wat we zagen was een prachtige dreigende arcus met een lichtgroen neerslagscherm achter de kraag!
Drone panorama van de arcus boven het dorpje Balgoij (F5.0 / 1/500 sec / ISO200)
Het was duidelijk dat de supercell van een klein uurtje daarvoor wat potentiële energie voor de buienlijn had weggenomen en de meeste activiteit wat verder westelijker lag. Op de panorama zie je dan ook dat de kraag rechts op de panorama beter is ontwikkeld dan aan de linkerzijde. Gezien de treksnelheid van de lijn besloten we snel de A50 op te zoeken en noord te rijden.
Ronde 3
Het eerste plan was de Posbank op te zoeken, maar naarmate we dichterbij kwamen zagen we de activiteit nog steeds westelijker, dus besloten we via de A50 verder door te rijden tot voorbij Apeldoorn. In onze binnenspiegel zagen we een groene lucht met dreigende bruine arcuskraag ervoor met af en toe een cloud ground (cg) ontlading. Wat een indrukwekkend gezicht zeg! Onderweg druk zoeken naar een geschikte locatie om te staan met zicht op de buienlijn, maar dat was nog niet zo makkelijk midden op de Veluwe. Uiteindelijk vond ik in een buitengebied oost van Epe een open weiland met slootje wat nog wel eens leuke reflecties kon geven. De kraag was nog steeds lekker dreigend met een prachtige aqua achtige tint! Snel de auto uit en platen schieten van deze dreigende kraag.
Wederom een panorama maar dit keer vanaf de grond, prachtig dreigende arcuskraag ten westen van Epe (F11 / 1/6 sec / ISO400)
Steeds vaker waren vlak achter de kraag cg ontladingen zichtbaar. Toen de kraag dan ook boven ons hing zijn we maar in de auto gaan zitten, terwijl ik de camera nog had draaien. Helaas heb ik de bliksemkanalen niet weten vast te leggen, maar ondanks dat was het nog steeds een spectaculair gezicht met aan de onderzijde van de arcus prachtige whales mouth!
Het begon inmiddels hard te regenen en geregeld waren felle ontladingen zichtbaar. Kees en Ilco hielden het voor gezien en ook Hanna en ik vonden het wel mooi geweest. Wat hebben we een succesvolle chase gehad met zeker de supercell als hoogtepunt. Een prachtig verschijnsel dat wel vaker in Nederland voorkomt, maar lang niet altijd zo klassiek en vrijstaand als deze! Wat een avond!